LỰA CHỌN TRONG COACHING

Part 1: Trong coaching, coach không lựa chọn thay coachee

Vừa qua có một phiên khai vấn khiến cho mình suy tư nhiều về “sự lựa chọn”. Vốn là người được đào tạo và có chuyên môn trong một lĩnh vực tư vấn cụ thể, mình hiểu công cụ tư vấn chỉ giúp đưa ra một bức tranh rõ ràng, đầy đủ thông tin và hữu ích để giúp người khác hiểu rõ những phương án trong tay để dễ đưa ra quyết định hơn. Công cụ tư vấn có ảnh hưởng đến những sự lựa chọn của người được tư vấn nhưng không “lựa chọn thay” họ được.

Tương tự với khai vấn (coaching), việc ngồi xuống để được đặt câu hỏi, trao góc nhìn, được lắng nghe trong một môi trường an toàn, tin tưởng và bảo mật là nhằm giúp người được khai vấn thông suốt nội tâm, thấu hiểu bản thân để từ đó quyết định vấn đề của chính họ. Công cụ khai vấn cũng không “lựa chọn thay” người được khai vấn.

Nói cho cùng, không ai chịu trách nhiệm thay cho cuộc đời của mình được. Việc dựa dẫm vào bất kỳ một công cụ, bao gồm những công cụ kể trên hay những công cụ khác như giáo dục, tiên tri, trị liệu tâm lý, cố vấn… để mong cầu những công cụ này làm thay công việc của mình vô tình “trao quyền” cho những công cụ đó lựa chọn thay cho mình. Khi không được như mong muốn thì người dựa dẫm lại quay lại đổ lỗi cho những công cụ đó và lại tiếp tục tìm kiếm, luẩn quẩn trao cuộc đời họ cho những công cụ khác. Và rồi, cuộc đời không còn là của họ nữa.

Cuối cùng, chỉ khi mình tin tưởng hoàn toàn vào bản thân và tập chọn từ những thứ nhỏ nhất trong cuộc sống hằng ngày cho đến những quyết định trọng đại hơn. Mình không phủ nhận có những điều thuộc tầm kiểm soát của tạo hóa và thế giới bên ngoài, như việc mình sinh ra ở đâu, năng lực và môi trường sống như thế nào – và đó là những thứ mình tập sống chung cùng, chấp nhận lấy và buông bỏ bớt. Để cho cùng, mình mong muốn đời mình không phụ thuộc và bị động mà được tạo dựng, thiết kế bởi chính bàn tay của mình, dẫu trong bất kỳ tình huống nào.

Part 2: Mối quan hệ giữa đặc quyền (priviledge) và sự lựa chọn

Như thường lệ, trước khi ra khỏi nhà cùng em bé để học giáo dục sớm, mình vệ sinh cá nhân rồi chọn trang phục và nước hoa để khoác lên mình . Ngắm nhìn những lọ nước hoa trên kệ, mình thoáng nghĩ “hóa ra, chọn mùi gì, theo tâm trạng và phong cách nào, brand nào… những điều ẩn đằng sau cho phép mình lựa chọn đều đến từ đặc quyền của mình. Cụ thể hơn, từ việc mình có thu nhập đủ tốt để có thể mua những mặt hàng tương đối xa xỉ, có không gian để lưu trữ bảo quản, có quyền tiếp cận tới những nơi bán hàng chính ngạch, nhà nước nơi mình sống cho phép lưu hành và cơ bản “xịt nước hoa không phải là cái tội” ở nơi này”

Đó giờ, mình không suy nghĩ quá nhiều về đặc quyền hiển nhiên và đặc quyền được trao cho mình bởi người khác. Do đó, mình hay sống giữa những sự lựa chọn một cách vô thức, không xem trọng hay tự cho đó là lẽ đương nhiên.

Khi nhận ra đằng sau mỗi lựa chọn của mình là những đặc quyền mà cuộc đời và những người xung quanh trao tặng cho, mình thầm biết ơn, trân quý mỗi sự lựa chọn hơn. Quyền được chọn thực sự là một món quà – và món quà đó nên được đấu tranh và trao tặng cho những điều thực sự xứng đáng!